Akne Vulgaris (Sızanaq): Səbəbləri, Müalicə Yolları və Peşəkar Prosedurlar

Akne nədir?

Akne vulgaris — ümumilikdə "sızanaq" adı ilə tanınan bu dəri problemi, xüsusən də yeniyetməlik dövründə tez-tez rast gəlinən iltihabi dəri xəstəliyidir. Sızanaq əsasən üz, sinə, kürək və çiyin nahiyəsində yerləşir və müxtəlif formalarda (ağ uclu, qara nöqtə, kistik sızanaq) özünü göstərir.

Sızanağın əmələ gəlmə səbəbləri

1. Hormonal dəyişikliklər: Yeniyetməlik, menstruasiya, hamiləlik və stress zamanı hormon səviyyəsinin dəyişməsi yağ vəzilərini hiperaktiv edir.

2. Sebum ifrazı: Yağ vəziləri artıq sebum ifraz etdikdə, məsamələr tıxanır və bakteriyaların çoxalması üçün əlverişli şərait yaranır.

3. Bakteriyalar: Xüsusilə Propionibacterium acnes adlı bakteriya məsamələrdə çoxalaraq iltihabı artırır.

4. Kosmetik vasitələr: Komedogen tərkibli kosmetik məhsullar məsamələri tıxaya bilər.

5. Qidalanma: Yüksək glisemik indeksli qidalar (şəkərli, südlü məhsullar) sızanaqları artıra bilər.

6. İrsiyyət: Ailəsində akne problemi olanlarda risk daha yüksəkdir.

Akne növləri

• Qara nöqtələr (blackheads)

• Ağ nöqtələr (whiteheads)

• Papulalar – qızarmış, iltihabsız düyünlər

• Pustulalar – irinli, iltihablı sızanaqlar

• Kistalar – dərin, ağrılı, çapıq buraxma riski olan formalar

Ev şəraitində dəriyə qulluq

• Yumşaq təmizləyici ilə üz yuma (gündə 2 dəfə)

• Tonik (alkoholsuz)

• Yağsız nəmləndirici

• Salisilik turşusu və ya benzoyl peroksid tərkibli məhsullar

• SPF tərkibli günəş qoruyucu krem

Dermatoloq tərəfindən təyin olunan müalicələr

1. Aktual (yerli) dərmanlar:

   • Retinoidlər (Tretinoin, Adapalene)

   • Antibiotik kremlər (Clindamycin)

   • Benzoyl peroksid

2. Sistemik dərmanlar:

   • Ağızdan antibiotiklər (Doxycycline, Minocycline)

   • Hormonal müalicələr (antikonsepsiya həbləri)

   • İzotretinoin (şiddətli aknədə son seçim)

Klinik prosedurlar

1. Kimyəvi pilinq: Salisilik, glikolik və ya laktik turşu ilə məsamələrin təmizlənməsi.

2. Lazer terapiyası: Bakteriyaları öldürür, yağ vəzilərinin fəaliyyətini azaldır.

3. Mikronidlinq: Dəri yenilənməsini stimullaşdırır, akne izlərini aradan qaldırır.

4. Akne təmizləmə (comedon extraction): Professional şəkildə qara və ağ nöqtələrin çıxarılması.

5. Fotodinamik terapiya: İşıq və xüsusi maddələrdən istifadə edərək yağ vəzilərinin fəaliyyətini tənzimləyir.

Akne izləri və çapıqlar

Akne sağaldıqdan sonra qəhvəyi ləkələr və ya çuxur şəklində çapıqlar qala bilər. Bunların aradan qaldırılması üçün:

• Fraksional CO2 lazer

• Dermapen mikronidlinq

• PRP terapiyası

• Mezoterapiya tətbiq olunur.

Qidalanma və həyat tərzi

• Suda bol maye qəbulu

• Təzə meyvə və tərəvəzlərlə zəngin qidalanma

• Şəkərli və südlü qidalardan uzaq durmaq

• Stress idarəsi (meditasiya, yuxu rejimi)

Nəticə

Dermatoloqa vaxtında müraciət və düzgün prosedurların tətbiqi ilə sağlam və parlaq dəri əldə etmək mümkündür.

Dermatoloq Dr. Fəridə axundova

Əlaqə - 055 250 39 46